Studija pod nazivom „Ustavni položaj sudske vlasti – analiza i preporuke za izmene“ rezultat je timskog rada eksperata Centra za pravosudna istraživanja i ostvarena je uz pomoć Misije OEBS-a u Srbiji. Napisana za potrebe Misije OEBS-a u Srbiji, studija obuhvata četiri tematske celine. Prva je posvećena razmatranju ustavnog položaja sudova u okviru organizacije državne vlasti, njihovim međusobnim odnosima i načelima koja ih određuju u sistemu podele vlasti.[1] Sledeća oblast istraživanja odnosi se na položaj suda i sudija,[2] a nakon toga dolazi celina posvećena izboru, trajanju i prestanku funkcije sudije.[3] U okviru poslednje tematske celine analizaran je Visoki savet sudstva u svetlu statusa i nadležnosti koje ima, kao i izbora, razrešenja i mandata njegovih članova.[4]
Metodološki pristup prilikom istraživanja svake od navedenih tematskih oblasti podrazumevao je pre svega osvrt na postojeće ustavno uređenje i probleme koji u vezi s njim postoje. Analiza je obuhvatila kako pitanja načelnog karaktera, tako i razmatranje konkretnih protivrečnosti, neodoumica i neusklađenosti koje proizilaze iz ustavnih odredaba o uređenju sudske vlasti. Pri tome su analizirani i međunarodni standardi, a u nekim slučajevima su navođeni i primeri iz uporednog prava. Kao razultat obavljene analize na kraju svake od pomenutih tematskih celina dati su predlozi za prevazilaženje postojećeg stanja, odnosno jasno je ukazano na konkretne ustavne norme i pravce u kojima one treba da budu izmenjene. Na taj način je uspostavljena čvršća veza sa argumentima koji su poslužila kao podloga za iznošenje odgovorajući predloga za poboljšanje ustavnog položaja sudske vlasti.
Na kraju, ali ne manje važno, treba istaći da su autori odustali od prvobitne ideje da u okviru studije detaljnije razmotre odnos sudske vlasti i Ustavnog suda. S obzirom da je reč o veoma složenoj oblasti koja zavređuje detaljnu analizu, otvaranje brojnih pitanja koja se u vezi s tim mogu postaviti opteretilo bi postojeću studiju o ustavnom položaju sudske vlasti. Zbog toga je samo u meri u kojoj je to bilo nužo ukazano na neke od problema koji iskrsavaju između ustavnog položaja sudske vlasti i Ustavnog suda.
Studija će predstavljati osnov za okrugle stolove koji će biti održani tokom 2017. godine, na kojima će se raspravljati o predlozima za izmene Ustava Republike Srbije u delovima koji definišu položaj sudske vlasti.
Napomena: Stavovi izrečeni u tekstu pripadaju isključivo autorima i ne predstavljaju nužno stav Misije OEBS-a u Srbiji.
[1] Tematsku celinu I priredila je prof. dr Marijana Pajvaničić
[2] Tematsku celinu II priredio je dr Slobodan Beljanski
[3] Tematsku celinu III priredio je prof. dr Goran P. Ilić
[4] Tematsku celinu IV priredila je Vida Petrović Škero.
Studija: Ustavni položaj sudske vlasti – analiza i preporuke za izmene
Tekst studije u PDF formatu možete videti na ovom linku
Polazeći od principa, da sudska vlast pripada isključivo sudovima i sudijama, da li je celishodno, da u Visokom savetu sudstva nakon eliminacije predstavnika po položaju iz Ministarstva pravde i Skupštine, budu predstavnici advokature ili istaknuti pravnici.